درباره مهندس پلیمر چه می‌دانید؟همه چیز درباره شغل مهندس پلیمر
آشنایی با شغل مهندس پلیمر
مهندسی پلیمر یکی از رشته‌های کاربردی و پر اهمیت در حوزه صنایع محسوب می‌شود. بدون این رشته شغلی تقریبا هیچ یک از نوآوری‌های امروز حوزه صنایع پلاستیک وجود نداشت. گستردگی صنایع پلیمری و اهمیت آن باعث شده این شغل یکی از مشاغل مهم کشورهای پیشرفته صنعتی و حتی در حال توسعه باشد.
به طور خلاصه وظیفه یک مهندس پلیمر عموما طراحی و تولید محصولات پلیمری از قبیل لاستیک، پلاستیک، الاستومر و سایر مواد مورد نیاز صنایع مختلف است. برای نمونه می‌توان به ساخت استخوان‌های مصنوعی، دندان مصنوعی و یا لنزهای چشمی (حوزه پزشکی)، لوله‌های آب و فاضلاب پلی اتیلن، کف پوش‌ها، کلیدهای برق، برخی از قطعات هواپیما، بدنه سازه‌های پرنده (صنعت هوافضا) و بسیاری ازمحصولات دیگر اشاره کرد.
در واقع شناخت، طراحی، فرمولاسیون، آنالیز و بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی سه ماده عمده در صنایع پلیمر مانند لاستیک، پلاستیک و کامپوزیت کار اصلی یک مهندس صنایع پلیمر است. فعاليت‌های عمده این حوزه براساس فرايندهای آميزه‌سازی، اصلاح سازی، آلياژسازی، شكل دهي پليمرها و نهايتا ساخت محصولات پليمری از پليمرهای مصنوعی و طبيعی تعریف می شود.
خوشبختانه درکشور ما به دلیل وجود ذخایر غنی نفتی و مشتقات آن مهندسی پلیمر یکی از مشاغل خوش آتیه محسوب می‌شود.
مهندسان پلیمر می‌توانند در حوزه‌هایی همچون تکنولوژی و علوم رنگ، پلیمریزاسیون، علوم و فناوری چاپ، نانو پلیمر و صنایع پلیمر مشغول به کار شوند.
برای آشنایی بیشتر با وظایف و موقعیت این شغل با ما در کاران همراه باشید.
وضعیت استخدام و بازار کار شغل مهندس پلیمر
با توجه به گستردگی کاربرد صنایع پلیمری، قطعا فرصت‌های شغلی مناسبی باید در صنایع مختلف برای یک مهندس پلیمر وجود داشته باشد. فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع بزرگ و کوچک تولید انواع پلیمرها و در صنایع تبدیل پلیمر مانند صنایع لاستیک، پلاستیک، الیاف مصنوعی، کفش‌سازی، چسب سازی، کامپوزیت‌ها و کاغذسازی استخدام شوند. آن دسته از مهندسان پلیمر که به پروژه‌های علمی و تحقیقاتی علاقمند هستند می‌توانند علاوه بر موقعیت‌های فنی، در مراکز تحقیقاتی پلیمرها در دانشگاه‌های کشور، تحقیق و تدریس کنند.
در کنار این فرصت‌های شغلی، یک مهندس پلیمر می‌تواند در دفاتر مهندسان مشاور و واحدهای برنامه‌ریزی صنایع تولید پلیمر و وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی مربوط به این حوزه همچون وزارت نفت، سازمان ملی صنایع پتروشیمی، صنایع حمل و نقل و خودرو سازی، صنایع دریایی و کشتی سازی نیز فعالیت کند.
همان طور که اشاره کردیم بازار کار این شغل به دلیل استفاده روز افزون از محصولات پلیمری در زندگی انسان، رو به افزایش است.
شرح وظایفی که یک مهندس پلیمر ملزم به انجام آن است:
متناسب با حوزه و صنعتی که یک مهندس پلیمر در آن استخدام می شود، شرح وظایف متفاوتی تعریف می‌شود که در ادامه به ۱۲ مورد از شرح وظایف اصلی اشاره کرده‌ایم:
- طراحی فرمولاسیون انواع رنگ‌ها (پوشش‌های پلیمری) و فرآیند تولید آنها
- فرمولاسیون انواع پلیمرها و تهیه دستورات لازم برای ساخت آنها
- طراحی فرمولاسیون انواع مرکب‌های چاپ
- طراحی، تولید و تبدیل پلیمرها بر مبنای فناوری نانو
- نظارت بر کل فرآیند تولید رنگ و نیز کنترل کیفی محصولات تولیدی در کارخانجات تولید پوشش‌های پلیمری
- طراحی انواع پوشش‌های پلیمری مصنوعی در صنایع مختلف از جمله: صنایع برق و الکترونیک، صنایع غذایی و کاغذسازی و فرمولاسیون و ساخت انواع مرکب‌های چاپ
- طراحی واحدهای ساخت مواد پلیمری از جمله لاستیک، پلاستیک و کامپوزیت
- طراحی فرمولاسیون و فرآیندهای ساخت انواع رزین‌های صنعتی نظیر از رزین‌های آلکید، آمینو، فنولیک، اکریلیک و...
- مهندسی تولید و کنترل کیفی رزین‌های صنعتی
- نظارت بر اجرای عملیات رنگ‌آمیزی و کارشناسی تهیه پوشش‌ها
- بازرسی پیمانکاری‌های رنگ‌آمیزی (عملیات آماده‌سازی و اعمال مواد پوششی) در صنایع بزرگی همچون صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، برق، آب، سازه‌های فلزی و بتونی، صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و...
- طراحی فرآیندهای رنگرزی انواع منسوجات بافته و نبافته، چرم و … ، نظارت بر عملیات رنگرزی و نیز کنترل کیفیت محصولات رنگرزی شده و …
مهارت‌ها و دوره‌های آموزشی مورد نیاز شغل مهندس پلیمر:
برطبق تحقیقات سایت کاران، فردی که می‌خواهد به عنوان مهندس پلیمر استخدام شود باید مدرک تحصیلی یکی از این رشته‌ها را داشته باشد:
- مهندسی پلیمر
- مهندسی پلیمر گرایش بیومواد
- مهندسی پلیمر گرایش پلیمریزاسیون
- مهندسی پلیمر گرایش چاپ
- مهندسی پلیمر گرایش رنگ
- مهندسی پلیمر گرایش علوم پایه
- مهندسی پلیمر گرایش فراورش
- مهندسی پلیمر گرایش کامپوزیت
- مهندسی پلیمر گرایش نانو فناوری
- مهندسی شیمی گرایش پلیمر
و همچنین دوره‌های آموزشی زیر را نیز گذرانده باشد:
- Aspen Plus
- FLUENT
- HYSYS
- MATLAB
- Moldflow
- Pipe Calculator
- VLab
یک مهندس پلیمر باید مهارت های زیر را داشته باشد:
- Microsoft Office
- برنامه ریزی و سازماندهی
- تحقیق و پژوهش
- توان بدنی مناسب
- توانایی کار با تجهیزات آزمایشگاه
شخصیت شناسی یک مهندس پلیمر
رشته مهندسی پلیمر در میان انواع شاخه های مهندسی، بیشترین شباهت را به رشته مهندسی شیمی دارد؛ از این منظر یک مهندس پلیمر مانند مهندسان شیمی باید به کار کردن با مواد، ترکیب و خلاقیت در کشف و ایجاد ترکیب‌های جدید علاقه مند باشد.
یک مهندس پلیمر موفق باید توانایی لازم برای پژوهش و برنامه ریزی مستقل را داشته باشد؛ شخصیت شناسی این افراد نشان می‌دهد آنها اغلب منطقی هستند و توان دیدن و در نظر گرفتن همه راه حل‌های ممکن و خلاقانه را در ارتباط با معماها و مشکلات را دارند.
مهندسان پلیمر اغلب به مسائل فنی علاقمندند. فهمیدن چرایی و چگونگی کار کردن اشیا از خصوصیات شخصیتی اغلب این مهندسان است. مهندسان پلیمر هم مانند سایر شاخه‌های فنی برای موفقیت باید به دنبال به روزآوری اطلاعات مرتبط با شغل‌شان باشند. توانایی مدیریت ریسک از دیگر خصوصیات شخصیتی افرادی است که می‌خواهند به عنوان یک متخصص پلیمر استخدام شوند.
۴ چالش پیش روی یک مهندس پلیمر
مهندسان پلیمر به دلیل کار کردن به صورت طولانی با انواع مواد شیمیایی، با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم:
- دقت زیاد برای تشخیص خواص مواد
- تحمل بوی مواد شیمیایی مختلف و احتمال آسیب رساندن به سیستم تنفس
- تحمل دردهای مفاصل به دلیل ایستادن‌های طولانی مدت در آزمایشگاه
- عدم داشتن کوررنگی برای تشخیص صحیح رنگ‌ها