زندگی در یک شهر بزرگ و شلوغ ممکن است باعث شود در طول هفته چیزی برای فراغت باقی نماند، اگر زمان آزاد هم پیدا کنیم صرف استراحت می شود. اما جالب است که ما نسبت به کسی که 200 سال پیش زندگی می کرده داریم کمتر کار می کنیم. اما اگر عقب تر برگردیم در گذشته یا بین اقوامی که زندگی سنتی دارند جریان یک جور دیگر است. مثلا اجداد ما که شکارچی بودند، ساعات فوق العاده کمتری کار می کردند. یک مردم شناس به اسم مارشال سالینز می گوید انسان های شکارچی به عنوان انسان های اولیه شاید رفاه بیشتری از نظر اوقات فراغت داشتند. البته رفاه آنها از جنس ثروت و امکانات نیست بلکه از نظر زمانی در رفاه بودند. واضح است که سطح زندگی آن آدم ها برای ما اصلا قابل تصور نیست.
کمی که جلوتر بیاییم و به دوران یونان باستان برسیم می بینیم انسان ها مرتب در جشن ها و فستیوال بوده اند و انگار اصلا کار یدی انجام نمی دادند. البته کارها انجام می شده ولی توسط برده ها بوده. در روم باستان هم 176 روز از سال را برای فستیوال ها کنار می گذاشتند!
با وجود این همه، نباید از اوقات فراغت در گذشته تصور آرمانی داشته باشیم. چون سختی هایش خیلی بیشتر از تصور ماست. تحولات اقتصادی و بازار کار از قرن نوزدهم به بعد اوقات فراغت بشر را به شدت تغییر داده است. از سال 1850 به بعد، ساعت کاری آهسته آهسته نصف شد. اما این روند کاهشی الان دیگر تقریبا متوقف شده است. انگار از این بیشتر نمی خواهیم به اوقات فراغتمان اضافه کنیم. در این مورد نظرسنجی هایی هم انجام شده و 65 درصد آدم ها خواهان ساعت کاری بیشتر بودند و کمتر از ده درصد گفتند ساعت کارشان زیاد است!
و یک نکته جالب دیگر اینکه در مورد ساعت کار کردن مان دوست داریم کمی اغراق کنیم. یک تحقیق انجام شده و طی آن شرکت کننده ها به طور متوسط ساعت کاری شان را 6 ساعت بیشتر از ساعت واقعی ارزیابی می کردند. یعنی می شود گفت آدم ها دوست دارند مشغول تر به نظر بیایند، با اینکه فراغت حق ماست. در اعلامیه جهانی حقوق بشر هم یک ماده در این خصوص وجود دارد. ماده 24 این اعلامیه جهانی می گوید: هر کسی حق استراحت و فراغت دارد، فراغتی که شامل محدودیت معقول ساعت کاری و تعطیلات ادواری با حقوق می شود.
جالب است بدانید ژاپنی ها مفهومی دارند به اسم کاروشی، یعنی کار کردن تا سر حد مرگ. یعنی در دلایل فوت ژاپنی ها مرگ در اثر کار زیاد هم وجود دارد! تا آنجا که موجی بین خانواده های متوفی راه افتاد تا از کارفرما ها بتوانند غرامت بگیرند.
برگردیم به موضوع تفریح و فراغت. البته این مفاهیم بدون کار واقعا معنی ندارند؛ انگار ما کار می کنیم تا فراغتی به دست بیاریم.
ما در اوقات فراغت مان خیلی کارها انجام می دهیم ولی اکثر آدم ها معتقدند تفریح باید همراه با بازیگوشی باشد، حتی اگر یک تابلو فرش را تفریحی می بافیم قرار نیست سر یک تاریخ مشخص تمامش کنیم یا هیچ گره ای را اشتباهی نزنیم. با این حال یک عده از ما جوری جدی تفریح می کنند که در تعطیلات هم مو لای درز کارهایشان نمی رود! احتمالا از این دوستان مقرراتی شما هم دارید...
در اوقات فراغت و تعطیلات علاوه بر اینکه می شود خیلی کارهای دوست داشتنی و غیراجباری انجام داد می شود هیچ کار هم نکرد... اتلاف وقت محض! این هم به هر حال یک جور فراغت است.
شاید یک علت اینکه ما این روزا خیلی ها را می بینیم که از خستگی و فرسودگی گله می کنند این است که هم کارشان و هم تفریحات شان سخت است؛ بد نیست گاهی هم کمی آسان تر تفریح کنیم.
فراغت و تفریح فرصتی است که وقت مان آزاد است و احتمالا خودمان هم دوست داریم احساس راحتی و آزادی کنیم. نگرش آدم ها به کار و فراغت در دوران باستان جوردیگری بوده؛ در دوران صنعتی شدن یک جور دیگر و الان هم که به دوره مدرنیته متاخر یا دوره جهانی شدن معروفه است مفهوم تفریح کردن، فرق کرده است. ویژگی های ما در این دوره که عصر وفور و سرسام مصرف خطابش می کنند عوض شده و تفریحات و نگاه مان به فراغت هم در حال تغییر کردن است. این تغییر نگرش ما به فراغت، محتوای تفریح را تغییر می دهد و دیگر از زیر کار در رفتن یا بیکار چرخیدن حساب نمی شود. بلکه به آن عمیق تر و با فایده های بیشتر نگاه می کنیم. بنابراین فراغت هم به اندازه کار برایمان مهم و سازنده است و آینده مان را تغییر می دهد.
در پادکست بعدی می خواهیم در مورد موفقیت صحبت کنیم، چه شد که موفقیت مهم شد؟ موفقیت چیست؟ دیگران ما را موفق می دانند یا خودمان؟
اگر این موضوع هم برایتان جالب است اپیزود بعدی را گوش کنید. و اگر فکر می کنید این پادکست برای دیگران هم می تواند مفید باشد ما را به دوستان خوبتان معرفی کنید.
ممنون که به ما گوش دادید.
ایام به کامتان باشد و آینده برایتان خبرهای خوب بیاورد.
بیشتر گوش کنید:
