روانشناسی کار چیست؟
روانشناسی کار رشته‌ای از روانشناسی است که رابطه بین رفتار انسان با کار را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
هدف اصلی روانشناسی کار مطالعه و کاربرد آن دسته از اصول و یافته‌های علم روانشناسی است که در رابطه بین انسان و کار اثر می‌گذارد.
قلمروی روانشناسی کار به دو زمینه مربوط می شود:
1.کار و ارتباطی که با رفتار آدمی دارد را مطالعه و بررسی می‌کند.
2.قوانین و یافته‌های روانشناسی را برای به حداقل رساندن مشکلات انسان در جریان کار، به کار می‌بندد.
مزایای روانشناسی کار در سازمان‌ها
کوشش اصلی رواشناسی کار این است که کارایی و اثربخشی فعالیت کارکنان سازمان‌ها در تولید و توزیع کالا و خدمات افزایش یابد و شرایطی فراهم شود تا کارکنان سازمان‌ها با اعتقاد و علاقه به فعالیت بپردازند.
روانشناسی کار در هر سازمان تلاش می‌کند تا ارزش‌های شخصی و انسانی کارکنان محفوظ بماند و ایمنی کارکنان در زمینه سلامت جسمی و روانی تامین شود.
با استفاده صحیح از روانشناسی کار بهداشت روانی کارکنان سازمان‌ها تامین می‌شود و رشد و بالندگی شخصیت آنها همراه با افزایش کارایی و اثربخشی فعالیتشان مورد نظر قرار می‌گیرد.
به کمک روانشناسی کار مسائل انسانی در محیط کار حل می‌شود و یا به حداقل می‌رسد.
زمینه‌های کاربرد روانشناسی در محیط کار
یافته‌های روانشناسی در زمینه‌های زیر در محیط کار به کار گرفته می‌شود:
1.تجزیه و تحلیل شغل
2.تهیه و میزان کردن آزمون‌های استخدامی
3.اجرای آزمون‌ها
4.اجرای جلسات مصاحبه استخدامی
5.طراحی برنامه‌های آموزشی قبل و ضمن خدمت
6.ارزشیابی رفتار شغلی کارکنان
7.تعیین الگوهای انگیزشی و برانگیختن کارکنان
8.بررسی اثر عوامل مختلف سازمانی بر رفتار کارکنان
9.طراحی ماشین آلات و ابزار
10.شناسایی عوامل موثر در حوادث سازمانی
11.طراحی برنامه‌های آموزش مدیران
12.انجام پروژه‌های تحقیقاتی سازمانی
13.تامین بهداشت روانی محیط کار
14.ارائه خدمات مشاوره روان درمانی به کارکنان
در همین زمینه بیشتر بخوانید: 5 عامل کلیدی که در انتخاب درست شغلی باید به آن توجه کنیم
وظیفه روانشناسان کار در ارتباط با تفاوت‌های فردی
یکی از وظایف روانشناس کار این است که مشخص کند هریک از داوطلبان ورود به سازمان تا چه اندازه خصوصیات مورد نظر را دارا هستند. در واقع یک روانشناسی کار از مفاهیم مربوط به تفاوت‌های فردی در محیط کار می‌تواند در زمینه‌های زیر استفاده کند:
- انتخاب کارکنان
- آموزش کارکنان
- ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان
- روش اعمال رهبری و مدیریت
- ایجاد انگیزه شغلی
تعریف شخصیت و رابطه شخصیت و موفقیت شغلی
شخصیت الگوهای معینی از رفتار و شیوه‌های تفکر است که نحوه سازگاری شخص را با محیط تعیین می‌کنند. در بسیاری از موارد دلیل شکست افراد در انجام وظایف شغلی ناشی از همسو نبودن ویژگی‌های شخصیت شاغل و ویژگی‌های شغلی است که به عهده دارند.
صفات شخصیتی مهم:
روانشناسان معتقدند که ساخت اصلی شخصیت به وسیله 5 صفت کلی نشان داده می‌شود.
1.برونگرایی: شامل صفاتی مانند اجتماعی بودن، داشتن جرات، سر و زبان دار بودن، فعال بودن، خونگرم
2.خویشاوندی: شامل صفاتی مانند داشتن رفتار دوستانه و همکارانه، بانزاکت بودن، قابل انعطاف بودن، قابل اعتماد، خوش فطرت، بخشنده، رقیق القلب
3.وظیفه شناسی: شامل صفاتی مانند با وجدان بودن، احساس مسئولیت کردن، منظم بودن، با برنامه بودن، پرکار بودن، علاقمند بودن به پیشرفت، پشتکار داشتن
4.ثبات هیجانی: شامل صفاتی مانند عاری از اضطراب، عاری بودن از خشم و پرخاشگری، آرام بودن، شاد بودن، خوش برخورد بودن
5.صداقت برای تجربه کردن: برخورداری از نیروی عقلانی، خردمند بودن، تخیلی و خلاق بودن، با فرهنگ بودن، کنجکاو بودن، فهمیده و روشنفکر، باهوش
دیدگاه روانشناسان کار می‌گوید 5 صفت اصلی شخصیت از آن جهت در روانشناسی کسب و کار اهمیت دارد که این صفات در عملکرد شغلی افراد موثرند.
سایر صفات مهم شخصیتی
1.تحت کنترل بودن سرنوشت توسط فرد(مرجع کنترل)
برخی افراد مرجع کنترل‌شان درونی است و برخی دیگر مرجع کنترل‌شان بیرونی است. افرادی که مرجع کنترل‌شان درونی است معتقدند سرنوشت را در کنترل و اختیار خود دارند. افرادی که مرجع کنترل‌شان بیرونی است معتقدند که سرنوشت‌شان تحت کنترل نیروهای خارجی (خارج از وجود خودشان) است. به طور کلی افرادی که مرجع کنترل‌شان درونی است در حرفه‌های فنی و مشاغل مدیریتی بهتر عمل می کنند!
2.صداقت و درستکاری
یکی از ابعاد مهم شخصیت برای بعضی از مشاغل میزان درجه درستی، صداقت، درستکاری یا راستگویی است.
3.هیجان خواهی
برخی از کارکنان دائم در پی هیجان هستند. بنابراین برای بعضی مشاغل مثل مشاغلی که با مواد منفجره یا کنترل اشعه (مثلا در نیروگاه های اتمی) سروکار دارند مناسب هستند.
4.حال و هوای خلقی یا عاطفی
حال و هوای عاطفی به وضعیت عاطفی یا آمادگی شخص برای مثبت یا منفی بودن اشاره دارد. شخصی که وضعیت عاطفی مثبت دارد در بیشتر موقعیت‌ها خوشایند و مطبوع است. اما شخصی که وضعیت عاطفی او منفی است در بیشتر مواقع دیدگاهش منفی است.
به نظر شما شخصیت افراد چه تاثیرات دیگری می‌تواند روی موفقیت شغلی داشته باشد؟ از تجربه‌تان بگویید.
در همین زمینه بیشتر بخوانید:
